Parowozownia Wolsztyn to zabytkowy obiekt inżynieryjny, który ma swoją siedzibę w Wolsztynie, w sercu województwa wielkopolskiego.
Ten unikalny kompleks ma ogromne znaczenie dla historii transportu kolejowego w Polsce i odgrywa kluczową rolę w zachowaniu tradycji związanych z parowozami.
Historia
W historii Wolsztyna istotnym momentem było otwarcie linii kolejowej z Wolsztyna do Zbąszynia, które miało miejsce pierwszego czerwca 1886 roku. Dwa lata później, w 1896 roku, powstała linia do Leszna. Równocześnie z budową tych linii zrealizowano rozbudowę infrastruktury stacyjnej, co znacznie poprawiło funkcjonalność Wolsztyna. Wschodni kraniec stacji doczekał się czterostanowiskowej hali parowozowej, której budowę zrealizowano w 1907 roku, a następnie w 1912 roku zainstalowano obrotnicę o średnicy 16 metrów, wzorowaną na typowych pruskich projektach.
Hala parowozowa była częścią większego kompleksu, który obejmował również wieżę wodną, kanał oczystkowy, zasiek węglowy oraz magazynki, warsztat ślusarski, szatnię i umywalnię. Przez wiele lat parowozownia wolsztyńska obsługiwała głównie lokalne odcinki kolejowe. W 1909 roku miała miejsce rozbudowa, dzięki której parowozownia dysponowała już ośmioma stanowiskami dla parowozów, w tym parowozami serii pruskiej T3 i T9.
Warto odnotować, że w trakcie drugiej wojny światowej obiekty parowozowni ostały się w dobrym stanie, a po wejściu wojsk niemieckich pozostały pod ich administracją. Po wojnie parowozownia kontynuowała swoją działalność, nie zmieniając znacząco swojego profilu. W 1949 roku obrotnica została wydłużona do 20 metrów, co było konieczne z powodu wprowadzania dłuższych parowozów. Zaobserwowano wówczas wyraźny rozwój ruchu towarowego.
W latach pięćdziesiątych XX wieku zakres działalności parowozowni poszerzył się o obsługę pociągów tranzytowych, co skłoniło do wprowadzenia parowozów towarowych serii Ty2 oraz osobowych OKi2. Z biegiem lat, w 1976 roku, wolsztyńską placówkę przemianowano na parowozownię I klasy. Zmiany te były impulsem do wprowadzenia nowych parowozów Ol49 do obsługi pociągów pasażerskich, które zastąpiły starsze modele Ok1. W 1982 roku parowozownia straciła swoją samodzielność, przechodząc pod zarząd lokomotywowni w Lesznie.
W 1991 roku, decyzją Zachodniej DOKP w Poznaniu, parowozownia została przemianowana na Parowozownię Wolsztyn, uznając tym samym jej historyczną rolę jako miejsca stacjonowania wyłącznie lokomotyw parowych. Również w tym roku miała miejsce pierwsza Parada Parowozów, zorganizowana z inicjatywy niemieckich miłośników kolei, co wywołało duże zainteresowanie. W kolejnych latach zorganizowano kolejne parady, a licznie przybyli goście mieli okazję podziwiać zabytkowe lokomotywy.
W 2002 roku długość obrotnicy wzrosła do 20,5 metra, a Poczta Polska w tym roku wydała okolicznościową serię znaczków pocztowych z wizerunkami czynnych parowozów z Wolsztyna. W 2003 roku parowozownia została przejęta przez PKP Cargo, co oznaczało nowy rozdział w jej historii. Warto zaznaczyć, że Wolsztyn pozostawał ostatnim miejscem w Europie, gdzie parowozy były używane do regularnych przewozów pasażerskich.
Od 1 kwietnia 2014 roku planowy ruch kolejowy w Wolsztynie został wstrzymany, pozostawiając jedynie pociągi turystyczne i specjalne. Historia parowozowni to także zachowane zabytkowe lokomotywy i wagony pasażerskie, które przyciągają wielu miłośników kolei. 29 czerwca 2016 roku złożono akt założycielski, ustanawiając parowozownię jako instytucję kultury, a regularne przewozy pasażerskie wróciły 15 maja 2017 roku.
Towarzystwo Przyjaciół Wolsztyńskiej Parowozowni
Towarzystwo Przyjaciół Wolsztyńskiej Parowozowni jest organizacją powstałą z pasji do kolei, która zarejestrowała swoją działalność w maju 2007 roku w malowniczym mieście Wolsztyn. Stowarzyszenie to ma na celu przede wszystkim ochronę parowozowni oraz zachowanie zabytkowego taboru kolejowego, który stanowi cenną część polskiej historii transportu.
W ramach swoich działań, towarzystwo regularnie organizuje przejazdy pociągów retro, które są prowadzone wolsztyńskimi parowozami. Zachęca to miłośników kolei oraz turystów do odkrywania uroku zabytkowych lokomotyw oraz podróży w stylu dawnych lat.
Miss Świata Parowozów
Od 2004 roku odbywają się coroczne konkursy piękności, które mają na celu popularyzację unikatowej na skalę światową czynnej parowozowni w Wolsztynie. W każdej edycji nagradzane są wyjątkowe uczestniczki, które mają szansę zdobyć tytuł.
Dotychczasowymi laureatkami tego prestiżowego konkursu były:
- Żaneta Wyrwa (2004),
- Marta Głuchowska (2005),
- Maja Gasińska (2006),
- Katarzyna Terlecka (2007),
- Emilia Kurzyńska (2008),
- Katarzyna Suberska (2009),
- Ewelina Kleszczyńska (2010),
- Patrycja Dorywalska (2011).
Warto podkreślić, że Miss Świata Parowozów z 2011 roku – Patrycja Dorywalska – odniosła sukces również na arenie krajowej, biorąc udział w wyborach Miss Polonia 2012. Udało jej się dotrzeć do finałowej piątki tego prestiżowego wydarzenia.
Przypisy
- Wraca para do Wolsztyna. 29.06.2016 r. [dostęp 29.06.2016 r.]
- Parowozownia Wolsztyn: Renowacja zabytkowego taboru. [dostęp 03.05.2016 r.]
- Parowozownia Wolsztyn: Parada Parowozów 2016. [dostęp 03.05.2016 r.]
- Towarzystwo Przyjaciół Wolsztyńskiej Parowozowni: Innowacje. [dostęp 18.06.2016 r.]
- Towarzystwo Przyjaciół Wolsztyńskiej Parowozowni: Statut towarzystwa. [dostęp 18.06.2016 r.]
- Towarzystwo Przyjaciół Wolsztyńskiej Parowozowni: Towarzystwo. [dostęp 18.06.2016 r.]
- Parowozownia Wolsztyn: O Parowozowni.
- Poczta Polska: Poczta Parowozowa z okazji emisji znaczków „Zabytkowe parowozy”.
- Parowozownia Wolsztyn: Zarys dziejów kolei w Wielkopolsce.
- Parowozownia Wolsztyn: Obrotnica parowozowni.
- Interia.pl: Miss Świata Parowozów. [dostęp 02.05.2010 r.]
- Wybrano Miss Świata Parowozów. Została nią Kasia Suberska ze Słupcy w Wielkopolsce (zdjęcia). gazetalubuska.pl. [dostęp 04.02.2013 r.]
- Miss Polonia 2012: Patrycja Dorywalska poza podium. gazetalubuska.pl. [dostęp 04.02.2013 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Muzea":
Muzeum Regionalne w Wolsztynie | Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski | Muzeum Roberta Kocha w WolsztynieOceń: Parowozownia Wolsztyn